Mijn zoon vond het als kind ontzettend moeilijk om toe te geven als hij iets stuk had gemaakt of straf had gehad. Hoe vaak ik hem ook probeerde duidelijk te maken dat fouten maken bij het leven hoort, dat eerlijkheid belangrijker voor me was en dat je van fouten kunt leren, hij bleef glashard ontkennen. Mijn dochter daarentegen vond het geen enkel probleem om ruiterlijk toe te geven dat ze weer haar gymspullen was vergeten, haar fietssleutel was kwijtgeraakt of de koektrommel had leeggegeten.
Beiden heb ik nooit ‘afgerekend‘ op het maken van fouten. Een veilige omgeving is echter nog geen garantie op een soepele omgang met gebreken en leren. Maar als je in een omgeving werkt waar fouten maken niet geaccepteerd wordt, dan wordt leren en vernieuwen heel moeilijk.
Politici
We hebben, durf ik wel te stellen, één van de best functionerende overheden ter wereld. Toegewijde en zorgvuldige ambtenaren en bevlogen politici. Zij beslissen over ons belastinggeld, onze vrijheid en onze veiligheid. We willen daarbij wel graag perfectie. Bij ernstige fouten wordt gezocht naar de verantwoordelijke. Niet zelden moet die persoon ‘opstappen’, ook als de politiek verantwoordelijke zélf niets met de zaak te maken had.
Bedrijven
Hoe anders is dat in het bedrijfsleven: daar is het nemen van risico’s een onderdeel van het werk; ‘You win some, you lose some.’ Daar word je niet afgerekend op de fouten die onder jouw verantwoordelijkheid worden gemaakt, maar op de prestaties die ‘per saldo’ onder jouw leiding worden geleverd. Bij fouten ga je als CEO juist op het puntje van je stoel zitten om verantwoordelijkheid te nemen, de oorzaken te onderzoeken, te leren en te verbeteren.
Waarom vertrouwen we het leren van fouten niet toe aan politici en wel aan CEO’s? We hebben daarmee bij de overheid een systeem gecreëerd waarin de onzekerheid en angst voor het maken van fouten toeneemt. En dat terwijl we de overheid keihard nodig hebben om nieuwe oplossingen te vinden voor de grote uitdagingen, voor innovaties, voor ‘trail & error’.
Fouten rapportage
Ik pleit daarom voor een verplichte foutenrapportage bij de overheid. Een overheid die niet minstens 10 fouten per jaar rapporteert, leert en innoveert te weinig. En zullen we dan beloven dat we de menselijke maat ook toepassen op de overheid? Fouten maken mag, als je er maar eerlijk over bent en van leert.
(overigens is de jongeman op de foto niet mijn zoon. Het is een beeld van de reportage met klimaatjongeren uit de E-zine van EZK)
